De geschiedenis van de Nederlandse artillerie
De Nederlandse artillerie kent een rijke en veelzijdige geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Vanaf het moment dat buskruit werd geïntroduceerd in Europa, speelde artillerie een steeds belangrijkere rol in militaire conflicten. In dit stuk nemen we een kijkje in de ontwikkeling van de Nederlandse artillerie, de gebruikte wapens en de belangrijkste veldslagen waarin de artillerie een doorslaggevende rol speelde.
Beginperiode: Middeleeuwen en de Opstand (16e-17e eeuw)
De eerste vormen van artillerie in Nederland verschenen in de 14e en 15e eeuw, met de introductie van bombarden en kanonnen die voornamelijk werden gebruikt bij belegeringen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) tegen Spanje speelde artillerie een cruciale rol. De Nederlandse opstandelingen, onder leiding van Willem van Oranje, perfectioneerden belegeringstechnieken en gebruikten geschut zoals de veldslang en de mortier. De succesvolle belegeringen van Den Briel (1572) en Breda (1590) tonen het strategische belang van artillerie.
De Gouden Eeuw en Napoleontische tijd (17e-19e eeuw)
Tijdens de Gouden Eeuw groeide de Nederlandse Republiek uit tot een wereldmacht met een sterke militaire positie. De artillerie werd verder ontwikkeld en ingezet in zeeslagen en koloniale conflicten. In de 18e en vroege 19e eeuw onderging de Nederlandse artillerie moderniseringen onder invloed van de Franse overheersing tijdens de Napoleontische tijd. Na de val van Napoleon in 1815 werd het Koninkrijk der Nederlanden opgericht en de artillerie hervormd tot een professioneler korps.
19e en 20e eeuw: Industrialisatie en Wereldoorlogen
Met de opkomst van industriële oorlogsvoering werden kanonnen efficiënter en dodelijker. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bleef Nederland neutraal, maar de artillerie werd versterkt en gemoderniseerd. In de Tweede Wereldoorlog speelde de Nederlandse artillerie een beperkte rol vanwege de snelle Duitse invasie in 1940. Toch werd er hevig verzet geboden bij de Grebbelinie en de Vesting Holland, waar veldartillerie en luchtafweer werden ingezet.
Koude Oorlog en modernisering (1945-heden)
Na de Tweede Wereldoorlog werd de Nederlandse artillerie onderdeel van de NAVO en richtte zich op moderne raketsystemen en mobiele artillerie. Systemen zoals de M109 pantserhouwitser en de PzH 2000 werden geïntroduceerd.
Inzet in Afghanistan (2006-2010)
Tijdens de Nederlandse missie in Afghanistan, met name in de provincie Uruzgan, speelde de artillerie een cruciale rol in de ondersteuning van grondtroepen. De Pantserhouwitser 2000, met een bereik van ongeveer 40 kilometer, werd ingezet voor nauwkeurige en krachtige vuursteun. Deze inzet verhoogde de veiligheid en effectiviteit van Nederlandse eenheden tijdens diverse operaties.
Huidige ontwikkelingen in raketartillerie
In oktober 2022 kondigde het Nederlandse Ministerie van Defensie plannen aan om de gevechtskracht van de landmacht te versterken door de aanschaf van raketartilleriesystemen. Deze nieuwe systemen hebben een bereik van meer dan 70 kilometer, wat een aanzienlijke verbetering is ten opzichte van de huidige Pantserhouwitser 2000. Met deze uitbreiding kunnen eenheden vijandelijke doelen op grotere afstand uitschakelen, zoals luchtverdedigingssystemen en logistieke knooppunten. De oorlog in Oekraïne heeft de noodzaak van dergelijke capaciteiten onderstreept.
Ontwikkelingen op het gebied van de Multi Missie Radar
In februari 2024 presenteerde Defensie, in samenwerking met technologiebedrijf Thales Nederland, de GM 200 Multi Missie Radar Compact (GM 200 MM/C). Deze geavanceerde radar kan binnen een minuut operationeel zijn en doelen detecteren tot op circa 300 kilometer afstand. Het systeem is in staat om gelijktijdig verschillende dreigingen, zoals mortiervuur, raketten, vliegtuigen, drones en helikopters, te detecteren, volgen en classificeren. De hoge mobiliteit en snelle inzetbaarheid maken het een waardevolle toevoeging aan zowel het Vuursteuncommando als het Grondgebonden Luchtverdedigingscommando.
Daarnaast heeft Nederland een overeenkomst gesloten met Thales voor de levering van extra GM 200 MM/C radars, bovenop de negen systemen die eerder waren besteld. Deze uitbreiding onderstreept het vertrouwen in de capaciteit van deze nieuwe radar en de voortdurende samenwerking tussen Defensie en Thales.
Conclusie
De Nederlandse artillerie heeft zich door de eeuwen heen ontwikkeld van eenvoudige belegeringswapens tot een hoogtechnologisch en strategisch belangrijk onderdeel van de defensie. Door voortdurende modernisering en aanpassing aan nieuwe dreigingen blijft de artillerie een essentiële rol spelen in de Nederlandse krijgsmacht.